Trwa ładowanie strony...
W wyroku z dnia 21 grudnia 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie o sygn. akt. XXVI GC 586/20 stwierdził, że umowa kredytu łącząca strony wywoływała skutki praktycznie takie same jak CIRS, czyli jest w rzeczywistości umową kredytu ze wbudowanym instrumentem finansowym. Umowa przedmiotowego kredytu waloryzowanego zawiera w sobie zasadniczo dwa elementy: kredyt złotówkowy oraz instrument finansowy w postaci swapa walutowo-procentowego (CIRS). Połączenie tych dwóch elementów umożliwiło kredytobiorcom otrzymanie kredytu niżej oprocentowanego, jednakże naraziło ich na straty w przypadku wzrostu kursu CHF względem PLN.
Umowa przedmiotowego kredytu waloryzowanego do waluty obcej spełnia zatem wszystkie warunki, aby zaliczyć ją do instrumentu finansowego. Podkreślenia wymaga, że pomimo braku zawarcia odpowiednich postanowień dotyczących wprost CIRS w przedmiotowej umowie, skutek finansowo-ekonomiczny umowy kredytu waloryzowanego jest analogiczny do udzielenia kredytu w złotówkach ze stawką WIBOR połączonego na etapie uruchomienia kredytu z transakcją CIRS o amortyzowanym miesięcznie kapitale oraz świadczenie długoterminowej usługi kantorowej.
W konsekwencji czego, zastosowanie do umowy powinny mieć przepisy wynikające z implementacji Dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych (tzw. MIFID) nakładające na banki dodatkowe obowiązki informacyjne względem klientów.
MIFID zostało zaimplementowane do polskiego porządku prawnego poprzez Ustawę o obrocie instrumentami finansowymi z dnia 4 września 2008 r. z o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2009 Nr 165, poz. 1316).
Obowiązki informacyjne konkretyzuje natomiast Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 września 2012 r. w którym możemy wyczytać, że
„Wszelkie informacje kierowane przez firmę inwestycyjną do klientów lub potencjalnych klientów, w tym informacje upowszechniane przez firmę inwestycyjną w celu reklamy lub promocji świadczonych przez nią usług, powinny być rzetelne, niebudzące wątpliwości i niewprowadzające w błąd. Informacje upowszechniane przez firmę inwestycyjną w celu reklamy lub promocji usług świadczonych przez tę firmę inwestycyjną oznaczane są w sposób niebudzący wątpliwości jako informacje upowszechniane w celu reklamy lub promocji usług.”( § 9 ust. 1 Rozporządzenia)
Informacje te nie mogą ukrywać, umniejszać ani przedstawiać w sposób niejasny istotnych elementów, stwierdzeń lub ostrzeżeń oraz nie mogą prezentować potencjalnych korzyści płynących z usługi lub instrumentu finansowego, o ile jednocześnie w sposób uczciwy i wyraźny nie wskazują wszelkich zagrożeń, jakie związane są z daną usługą lub instrumentem. Rozporządzenie bardzo dokładnie reguluje również informacje kierowane do klientów lub potencjalnych klientów, które odnoszą się do wyników z przeszłości (§ 9 ust. 5), a także zawierają prognozy przyszłych wyników (§ 9 ust. 6). Ponadto § 13 Rozporządzanie nakłada obowiązek przedstawienia klientom lub potencjalnym klientom ogólnego opisu istoty instrumentów finansowych oraz ryzyka związanego z inwestowaniem w te instrumenty finansowe, w sposób umożliwiający klientowi podejmowanie świadomych decyzji inwestycyjnych, dostosowując zakres tej informacji do rodzaju instrumentu finansowego oraz kategorii, do której należy klient. W szczególności opis ryzyka związanego z inwestowaniem w instrumenty finansowe powinien zawierać wskazanie ryzyka związanego z danym rodzajem instrumentów finansowych.
W zeznaniach świadków (pracowników banków) często można usłyszeć, że banki w celu rzekomego pozyskania waluty CHF zaciągały „bliżej nieokreślone” transakcje na rynku walutowym.
Oczywistym jest, że banki nie spełniały spoczywających na nich obowiązków informacyjnych wynikających z implementacji MIFID. Co więcej, banki nie tylko nie wyjaśniały kredytobiorcom ryzyka związanego z zawarciem umowy kredytu zawierającej instrument finansowy, ale nawet nie informowały kredytobiorców, że w rzeczywistości przedmiotowe umowy wykorzystują konstrukcję CIRS.
Sąd Okręgowy orzekł w konsekwencji, że umowa kredytu zawarta przez strony jest nieważna jako mająca na celu obejście ustawy (w szczególności art. 94 u.o.i.f.).